Kaygılı Çocuklar İçin Ebeveynlere 5 Öneri!

Giriş

Çin’den başlayarak çok kısa bir süre içerisinde tüm dünyayı etkisi altında alan Koronavirüs(Covid-19) salgını hayatımızda birçok radikal değişikliğe sebep oldu. Şirketlerin evden çalışma sistemine geçmesi ve okulların online eğitime geçiş yapmasıyla birlikte evde ailece geçirilen süre arttı. Evde geçirdiğimiz vakit içerisinde gündem hakkında bilgi sahibi olabilmek için daha fazla sosyal medyada vakit geçiriyor, haberleri izliyor ve telefon görüşmelerimizde bile salgından bahsediyoruz. Bu durum maalesef ki kaygı ve korkularımızı tetikliyor ve çevremize de yansımasına neden oluyor. Yansıyan bu korku ve endişelerden ise en fazla etkilenen çocuklar oluyor. Peki çocuklarda kaygı ve endişe oluşturmamak için ne yapılmalı?

Çocukların kaygı ve korkuyla olan mücadelesinde en büyük görev ebeveynlere düşüyor. Bu sebeple Çocuk Psikoloğu Sena Kaya ile 5 maddede ebeveynlerin çocuklarda kaygı durumu ile nasıl baş edebileceklerini konuştuk.

Keyifli okumalar.

Bu günlerde çocukların kendilerini güvende hissetmesini sağlamak için neler yapılmalı?

Çocukların güvende hissetmek için sınırları çizilmiş ve stabil rutinlere ihtiyaçları vardır. Yemek, uyku, ders ve ev içindeki sorumluklar için belirli rutinler yaratın. Geçmişteki günlük rutinlerinizi mümkün olduğunca devam ettirin.

Değişen koşullar içinse çocuğunuzla birlikte yeni rutinler ve zamanlar belirleyin. Çocuğunuzun belirlediğiniz rutinlere uyum sağlamasını kolaylaştırmak için evdeki malzemelerle birlikte yapabileceğiniz çeşitli tablolardan ve chartlardan yararlanabilirsiniz.

• Duyguları kabul edin, sarıp sarmalayın. Bu dönemde korkmuş, kaygılı, üzgün hissetmenin normal olduğunu söyleyin. Sizin de zaman zaman bu duyguları hissettiğinizi paylaşın. Kendi duygularınızla nasıl baş ettiğinizi anlatarak model olun.
• Sosyal medya ve ekran kullanımına sınırlama getirin. Gündemle ilgili yeni edindikleri bilgiler hakkında konuşun. Yanlış bilgileri düzeltin ve doğrularını açıklayın.
• Telefon ve internet üzerinden arkadaşlarıyla etkileşimine devam etmesini sağlayın. Böylece sosyal çevresi ile de desteklenecektir.
• Boyalar, kağıtlar ve artık malzemeler ile duygularını ifade etmeleri için onları teşvik edin. Daha sonra yaptıkları resim, heykel vb. ürünler üzerinden sohbet edin.

Ebeveyn-Çocuk ilişkisini geliştirmek için bu zamanı nasıl kullanabiliriz?

Çoğu ebeveyn, günlük hayatın akışında iş yoğunluğu ve yetişmesi gereken diğer görevler sebebiyle ailecek kaliteli zaman geçirmeye vakit bulamamaktan şikayet ediyordu. Şimdi hazır herkes evdeyken ailecek birlikte keyifli vakit geçirmek için en güzel zaman!

• Ailecek yapılabilecek en güzel şeylerin başında birlikte yemek yemek geliyor. Ailece sık ve düzenli yemek yemek hem aile içi iletişimi artırıp aile bağlarını güçlendirirken, hem de Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya (2003) göre, çocukların beyin gelişimini ve okul başarısını olumlu yönde etkiliyor.
• Çocuklarınızın bebeklik fotoğraflarına ve aile fotoğraflarınıza birlikte bakın, fotoğraflarla ilgili hikayeler anlatın. Doğum günleri, kutlamalar, geziler, tatiller hakkında olumlu anılarınızı paylaşın.
• En sevdiğiniz tarifleri kullanarak birlikte yemek pişirin. Kurabiye, kek, çorba veya sevdikleri diğer favori yemekleri birlikte yapabilirsiniz. Malzemelerin eklenmesi ve karıştırılması gibi işleri sırasıyla beraber yapın. Tarifi nereden öğrendiğinizle ilgili (kitap, büyükanne, teyze vb.) hikayeler anlatın.
• Araştırmalar, kahkahanın gerginliği, endişeyi ve öfkeyi azalttığını gösteriyor. Evde kutu oyunlarına ek olarak hem çocuğunuzun hem de sizin eğlenceli vakit geçirebileceğiniz saçma oyunlar oynayın. Örneğin; boş bir karton kutu alın ve salonun ortasına koyun, çocuğunuz onun içine girerek bir canavar taklidi yapabilir ve siz de o korkunç sesler çıkartırken ondan çok korkmuş gibi yüz ifadeleri ve hareketler yapabilirsiniz. Emin olun çocuğunuz sizi o halde görünce kahkahalara boğulacaktır. 🙂

Çocuklarda kaygı ve endişe oluştuğunda neler yapılabilir?

Çocuklarda kaygı ve endişe ile başa çıkmak için aşağıdaki egzersizleri uygulayabilirsiniz.

Çiçek/Mum: ‘Çok güzel kokan bir çiçek kokladığını hayal et, o çiçeğin kokusunu ben dörde sayıncaya kadar içine çek. Şimdi de önünde yanan bir mum olduğunu hayal et ve onu söndürmek için ben dörde sayıncaya kadar kuvvetlice üfle.’ Çocuğunuzun yönergeleri anladığından emin olmak için birlikte birkaç denemeden sonra ‘Çiçeği kokla.’ ve ardından ‘Mumu söndür.’ şeklinde kısaca yönlendirme yapabilirsiniz. Bu yönergeleri 8-10 defa tekrar ederek uygulayabilirsiniz.

Baloncuk Söndürme: Çocuğunuza ‘Şimdi burada köpükten kabarcıklar yapan büyük bir makine olduğunu hayal et’ deyin. ‘Bak havada bir sürü köpükten kabarcıklar var, şimdi onların hepsini söndüreceğim’ diyerek derin bir nefes alın, kuvvetlice ve kesik kesik üfleyerek baloncukları söndürüyormuş gibi yapın. ‘Hadi sen de üfleyerek onların hepsini söndür!’ diyerek çocuğunuzun da size katılmasını sağlayın.

Etrafımdaki Sesler: ‘Gözlerini kapat ve etrafındaki tüm sesleri duymaya çalış, en ufak sesi bile kaçırmamaya dikkat et. Kaç tane ses duyabiliyorsun? Onları say.’ Bu egzersiz ile endişe anında çocuğunuzun dikkatini dış dünyaya vermesini sağlayarak onun sakinleşebilmesi için bir alan yaratmış olacaksınız.

Çocuklar endişelendiğinde onları sakinleştirebilecek cümleler;

• Yanındayım. Güvendesin.
• Endişene ne söylemek isterdin?
• Bu endişeli enerjiden kurtulmak için dans etmek ister misin?
• Daha iyi hissetmen için ne yapabiliriz?
• Hadi onun resmini çizelim. (Çizdiği resim üzerinden endişesi hakkında konuşabilirsiniz.)

Bu süreçte ebeveynlerin ihtiyaçları nelerdir?

Evdeki sorumlulukları belirleyip aile bireyleri arasında bir iş bölümü yapmak evdeki işlerin tek kişinin üstüne kalmasının önüne geçecektir.

Siz nasıl davranırsanız çocuğunuz da bu davranışları kopyalama eğilimi gösterecektir. Çocuklar ebeveynlerinin stres ve belirsizliğe nasıl tepki verdiğini izliyor ve öğreniyor. Şimdi çocuklara panik ve endişeyle değil esneklikle durumla nasıl baş edebileceklerini gösterelim. Bu süreçte kendinize de rahatlama zamanları yaratın, günün belli saatlerinde sevdiğiniz şeylerle ilgilenin. Yeterince uyuyun, sağlıklı beslenin ve egzersize zaman ayırın.

Hepimizin partner, ebeveyn, arkadaş, çalışan vb. olarak geliştirdiğimiz birçok ilişki var. İlişkilere tutunmak, birlikte duygusal regülasyonu sağlamak ve sakinleşebilmek, zorlukları birlikte göğüslemek bu süreçte oldukça destekleyici bir rol üstlenir.

Ebeveynlerin faydalanabileceği 3 kitap, 3 oyun ve 3 instagram hesabı paylaşır mısın?

3 Kitap

Çocuklarınıza Tutunun – Dr. Gordon Neufeld & Dr. Gabor Mate

Ebeveynler için: Felsefi bilgiler ve öneriler

Bir Kurbağa Gibi Sakin ve Dikkatli – Eline Snel

Ebeveynler ve çocuklar için: Evde uygulanabilecek pratik yöntemler, meditasyon alıştırmaları

Oyun Oynama Sanatı – Aletha J. Solter

Ebeveynler için: Oyunun iyileştirici gücünü kullanmak için ebeveynlere oyunlarla ilgili tavsiyeler.

Ailecek oynanabilecek 3 kutu oyunu

• Tik Tak Bomm
• Az Lakırtı Bol İletişim
• Hızlı Bardaklar

 3 faydalı sosyal medya hesabı:

• @mindandmorepsikoloji
• @globalchildemdralliencetr
• @dr.zulaliscanoglu

Çocuk Psikoloğu Sena Kaya Kimdir?

Türk Psikologlar Derneği’nden Çocuk Değerlendirme Testleri (AGTE, Peabody Resim Kelime Tanıma Testi, Resim Çizme Testleri, Bender Gestalt Görsel Motor Algı Testi, Beier Cümle Tamamlama Testi, Duygu Durumu Ölçekleri) ve Denver II Gelişimsel Tarama Testi eğitimlerini almıştır. Moxo Dikkat Testi eğitimini tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi tarafından verilen CAS (Cognitive Assessment System) eğitimini almıştır.

Reyhana Seedat tarafından verilen APT (Association of Play Therapy) onaylı Çocuk Merkezli Oyun Terapisi eğitimini ve süpervizyonunu tamamlamıştır.

Çocuk ve ergenlerle ağırlıklı olarak Oyun Terapisi ve Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemlerini kullanarak çalışmalarına devam etmektedir. Ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, özel öğrenme güçlüğü, sınav kaygısı ve performans geliştirme gibi konularda çocuklarla Bilişsel Beceri çalışmaları yapmaktadır.

Türk Psikologlar Derneği üyesidir.

Sena Kaya hakkında ayrıntılı bilgi ve sorularınız için sosyal medyada buradan takip edebilirsiniz.

➡️Evden (Home Office) Verimli Çalışma Tüyoları‘nı okudunuz mu?

Bekir Mancı

Dijital Pazarlama Uzmanı, Kurucu Akıllı Marka. #SosyalMedya, #teknoloji, #girişimcilik ve #inovasyon konularında konuşur ve yazarım.